Besėlidhja e Vjetėr
Libri i Zanafillės
Zanafilla (Genesis Gjeneza, Tė bėrėt, Prejardhja) hebr. Bereshith. Nė fillim, pėrmban parahistorinė nė vėshtrim tė pėrgatitjes sė Popullit tė zgjedhur.
Libri i Zanafillės ėshtė, pothuajse, themeli i tėrė BV. Nė tė shkrimtari hebre shtjellon nė pika mė kryesore arsyen e krijimit tė rruzullit dhe jep arsyen biblike tė krijimit dhe tė historisė.
Zan, pėr nga ana e trajtės sė jashtme, ndahet nė 10 brezni Tōledōth:
1. Tōledōth i i qiellit dhe i tokės (1, 1 2, 4a)
2. Tōledōth i i Adamit (5, 1)
3. Tōledōth i i Noehit (6, 9)
4. Tōledōth i i Noehit e i bijve tė Noehit (10, 1)
5. Tōledōth i i Semit (11, 10)
6. Tōledōth i i Tares (11, 27)
7. Tōledōth i i Ismaelit
8. Tōledōth i i Izakut (25, 19)
9. Tōledōth i i Ezaut (36, 1)
10. Tōledōth i i Jakobit (37, 2)
Zan, sipas pėrmbajtjes paraqet:
1. Parahistorinė e njerėzimit 1 11
2. Historinė e patriarkėve tė Popullit tė zgjedhur 12 50
a) Abrahami 12 25, 18
b) Izaku 25, 19 26, 43
c) Jakobi 27 50
Parahistoria e njerėzimit shėrben si hyrje nė Bibėl nė historinė e shėlbimit. Nis nga fillimi i rruzullit, flet pėr njeriun e parė, rėnien e tij dhe pasojat e rėnies, pėr pėrmbytjen. Me Noehin e drejtė toka banohet pėrsėri. Breznitė qė mė parė ishin nė pėrgjithėsi, tani pėrcaktohen nė njė njeri nė Abrahamin, qė ėshtė trungu themelues i Popullit tė zgjedhur.
1. Abrahami njeriu, besimi dhe nėnshtrimi i plotė vullnetit tė Hyjit. Pasardhėsit e tij do ta fitojnė pėr pronė tokėn e premtuar.
2. Jakobi ėshtė njeri shumė dredhanik qė i zuri vendin tė vėllait, Ezaut. Gjithashtu e fiton me dredhi edhe bekimin atėror tė Izakut dhe e shfrytėzon mjeshtėrisht ungjin, Labanin. Por, sdo ti vlenin asgjė tė gjitha dredhitė dhe aftėsitė e tija po tė mos e kishte parapėlqyer Hyji qė nė kraharorin e nėnės. Dymbėdhjetė bijtė e Jakobit janė themeluesit e dymbėdhjetė fiseve tė Izraelit.
3. Izaku ėshtė figurė e zbehtė ndėrmjet Abrahamit dhe Jakobit.
4. Jozefi, njeri i drejtė dhe i pajisur me urti. Tregimi mbi tė ka pėr qėllim tė paraqesė se Hyji nuk heq kurrė dorė nga njeriu i mirė dhe i drejtė dhe se Perėndia prej tė keqes, mėkatit, nxjerr tė mirėn.
Libri i Zanafillės ėshtė, pothuajse, themeli i tėrė BV. Nė tė shkrimtari hebre shtjellon nė pika mė kryesore arsyen e krijimit tė rruzullit dhe jep arsyen biblike tė krijimit dhe tė historisė.
Zan, pėr nga ana e trajtės sė jashtme, ndahet nė 10 brezni Tōledōth:
1. Tōledōth i i qiellit dhe i tokės (1, 1 2, 4a)
2. Tōledōth i i Adamit (5, 1)
3. Tōledōth i i Noehit (6, 9)
4. Tōledōth i i Noehit e i bijve tė Noehit (10, 1)
5. Tōledōth i i Semit (11, 10)
6. Tōledōth i i Tares (11, 27)
7. Tōledōth i i Ismaelit
8. Tōledōth i i Izakut (25, 19)
9. Tōledōth i i Ezaut (36, 1)
10. Tōledōth i i Jakobit (37, 2)
Zan, sipas pėrmbajtjes paraqet:
1. Parahistorinė e njerėzimit 1 11
2. Historinė e patriarkėve tė Popullit tė zgjedhur 12 50
a) Abrahami 12 25, 18
b) Izaku 25, 19 26, 43
c) Jakobi 27 50
Parahistoria e njerėzimit shėrben si hyrje nė Bibėl nė historinė e shėlbimit. Nis nga fillimi i rruzullit, flet pėr njeriun e parė, rėnien e tij dhe pasojat e rėnies, pėr pėrmbytjen. Me Noehin e drejtė toka banohet pėrsėri. Breznitė qė mė parė ishin nė pėrgjithėsi, tani pėrcaktohen nė njė njeri nė Abrahamin, qė ėshtė trungu themelues i Popullit tė zgjedhur.
1. Abrahami njeriu, besimi dhe nėnshtrimi i plotė vullnetit tė Hyjit. Pasardhėsit e tij do ta fitojnė pėr pronė tokėn e premtuar.
2. Jakobi ėshtė njeri shumė dredhanik qė i zuri vendin tė vėllait, Ezaut. Gjithashtu e fiton me dredhi edhe bekimin atėror tė Izakut dhe e shfrytėzon mjeshtėrisht ungjin, Labanin. Por, sdo ti vlenin asgjė tė gjitha dredhitė dhe aftėsitė e tija po tė mos e kishte parapėlqyer Hyji qė nė kraharorin e nėnės. Dymbėdhjetė bijtė e Jakobit janė themeluesit e dymbėdhjetė fiseve tė Izraelit.
3. Izaku ėshtė figurė e zbehtė ndėrmjet Abrahamit dhe Jakobit.
4. Jozefi, njeri i drejtė dhe i pajisur me urti. Tregimi mbi tė ka pėr qėllim tė paraqesė se Hyji nuk heq kurrė dorė nga njeriu i mirė dhe i drejtė dhe se Perėndia prej tė keqes, mėkatit, nxjerr tė mirėn.